«Μέσα σε λίγες ώρες η Κοινότητα των Εβραίων, βούλιαξε ακέρια. Με τη Συναγωγή της, τα μαγαζιά της, τους παράδες τους μαζωμένους πεντάρα – πεντάρα. Δεν έμεινε τίποτα. Η μικρή μας πόλη με πιασμένη την ανάσα άκουσε το σπαραγμό και τον θρήνο που υψώθηκε από τα οβραίικα…» από το βιβλίο του Δημήτρη Χατζή Το τέλος της μικρής μας πόλης.
Ήταν Σάββατο 25 Μαρτίου 1944, όταν περίπου 1800 γιαννιωτοΕβραίοι συγκεντρώθηκαν υπό την απειλή όπλων από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στην πλατεία Μαβίλη. Προορισμός τους το στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς-Μπίρκενάου. Μέσα σε λίγες ώρες μια ολόκληρη κοινότητα παύει να υπάρχει. Από τους περίπου 1800 που συλλαμβάνονται και στέλνονται με τρένα στα στρατόπεδα θανάτου λιγότεροι από 200 θα καταφέρουν να διασωθούν. Στοιχεία και μαρτυρίες βρίσκονται σε διάφορες αναφορές και βιβλιογραφίες και στο διαδίκτυο. Στο παρών άρθρο παρουσιάζεται ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο. Μια συλλογή 19 φωτογραφιών, τραβηγμένες από Γερμανούς στρατιώτες όπου απεικονίζεται η συγκέντρωση των συλληφθέντων στην πλατεία Μαβίλη των Ιωαννίνων.
Η Εβραϊκή κοινότητα Ιωαννίνων είναι μια από τις πολλές κοινότητες Εβραίων που εξολοθρέφτηκε μαζικά υπηρετώντας τον σκοπό της ολικής εξόντωσης συγκεκριμένων “επιβλαβών” πληθυσμών των Γερμανών ναζί. Η Εβραϊκή κοινότητα Ιωαννίνων με πλούσια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά παύει να υπάρχει μετά το πρωινό της 25ης Μαρτίου 1944. Όσο αφορά την διαδικασία εξολόθρευσης τους σημαντικό ρόλο παίζουν οι ντόπιες γιαννιώτικες αρχές οι οποίες συνεργάζονται αρμονικά με τις γερμανικές αρχές κατοχής για να φέρουν σε πέρας το “έργο τους”
Ιωάννινα, Μάιος 1944. Η «υποδειγματική συνεργασία» των Δημοσίων υπηρεσιών με την ανοχή της γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης, στο πλιάτσικο των περιουσιακών στοιχείων της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων. Δύο μόλις μήνες μετά την εκτόπιση των γιαννιωτοεβραίων στις 25 Μαρτίου 1944. «…άπαντα τα γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα, προερχόμενα εκ της Ισραηλιτικής περιουσίας παραδοθώσιν…»
,απόδειξη για τον βρώμικο ρόλο που παίζουν οι ντόπιες κρατικές αρχές είναι ότι λίγες ώρες μετά τον ξεριζωμό των Εβραίων δίνεται η εντολή και η ανοιχτή ανοχή για την λεηλασία των περιουσιών που αφήνουν πίσω τους.
